ο ναός από ψηλά

 

Ο ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ Ἁγίας Κυριακῆς ἀπὸ ἀρχιτεκτονικὴ ἄποψη ἀκολουθεῖ τὴ βυζαντινὴ παράδοση. Εἶναι σταυροειδὴς ναὸς μὲ τροῦλο. Σύμφωνα μὲ τὴ σταυρόσχημη αὐτὴ σύνθεση, ὁ κεντρικὸς τετραγωνικὸς χῶρος κλείνεται μὲ τοίχους ἢ ἐπεκτείνεται στὶς τέσσερις πλευρὲς μὲ χώρους, ποὺ καλύπτονται μὲ ἡμικυλινδρικὲς καμάρες ἢ σταυροθόλια στηριγμένα σὲ γωνιακοὺς πεσσούς, σὲ μιὰ ἁπλὴ σύνθεση. Κύριο χαρακτηριστικὸ στοιχεῖο αὐτοῦ τοῦ ρυθμοῦ εἶναι ὁ σχηματισμὸς σταυροῦ ἐσωτερικὰ καὶ ἐξωτερικὰ στὸ σχεδὸν τετράγωνο κτίσμα, μὲ τὸν ἕναν ἢ τοὺς πέντε τρούλους. Ἡ δημιουργία κογχῶν στὴ βόρεια καὶ νότια πλευρὰ ὄχι μόνο αὐξάνουν τὸν ἐσωτερικὸ χῶρο, ἀλλὰ χαρίζουν παράλληλα ὀμορφιὰ καὶ χάρη. Ἐμφανίστηκε στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀργότερα σὲ ὁλόκληρο τὸν βυζαντινὸ κόσμο, ὕστερα ἀπὸ μιὰ περίοδο τριῶν περίπου αἰώνων μεταβατικῆς ναοδομίας, συνδυασμοῦ θολωτῆς τρίκλιτης βασιλικῆς μὲ τὴ σταυρωτὴ τρουλαία βασιλική. Παρουσιάστηκε γιὰ πρώτη φορὰ τὸ 880 στὸ περίφημο αὐτοκρατορικὸ κτίσμα τῆς «Νέας Ἐκκλησίας τοῦ Παλατίου» καὶ ἐγκαινιάστηκε ἀπὸ τὸν Μέγα Φώτιο στὰ χρόνια τοῦ Βασιλείου Α΄ (867-886). Ὀνομάστηκε Νέα Ἐκκλησία, διότι παρουσίαζε ἕναν καινούριο ἀρχιτεκτονικὸ τύπο. Ἐσωτερικὰ δὲν παρουσιάζονται σημαντικὲς ἀλλαγές, καθῶς ὁ χριστιανικὸς ναὸς σὲ ὅλους τοὺς ρυθμοὺς παραμένει ὁ ἴδιος, χωρισμένος, στὸ Ἱερὸ Βῆμα, τὸν Κυρίως Ναὸ καὶ τὸ Νάρθηκα.

 

 

Τὸ καµπαναριὸ ἔχει ἀποµακρυνθεῖ ἀπὸ τὸ Ναό, σύµφωνα µὲ τὴ βυζαντινὴ συνήθεια. Οἱ ἐξωτερικοὶ τοῖχοι ἔχουν κατασκευαστεῖ ἀπὸ ἡµιλάξευτη λιθοδοµή. Οἱ λεπτοµέρειες κατασκευῆς τοῦ Ναοῦ ἀκολουθοῦν κι αὐτὲς τὴ βυζαντινὴ παράδοση.

Εἶναι ἐξαιρετικὸς καὶ ὁ ἐσωτερικὸς χῶρος τοῦ Ναοῦ. Τὸ Τέμπλο, σὲ ὅλο τὸ πλάτος τοῦ Ναοῦ, ἀπὸ λευκὸ μάρμαρο Διονύσου, εἶναι χαμηλὸ μὲ ὑπερέχον τὸ ἀέτωμα τῆς Ὡραίας Πύλης καὶ ἐπιστύλιο στηριζόμενο σὲ κιονίσκους διαχωριστικοὺς τῶν εἰκόνων. Ἔχει ἀνάγλυφο διάκοσμο στὰ θωράκια τῆς βάσης, στὸ ἐπιστύλιο καὶ στὸ ἀέτωμα τῆς Ὡραίας Πύλης. Τὴν ἴδια λιτὴ σύνθεση μὲ ἀνάγλυφο διάτρητο διάκοσμο, σὲ πλήρη ἁρμονία μὲ τὸ Τέμπλο ἔχει καὶ τὸ μαρμάρινο κιγκλίδωμα ποὺ ὁριοθετεῖ τὸν ὑπερυψωμένο Σολέα καὶ τὸν ξεχωρίζει ἀπὸ τὸν Κυρίως Ναό. Ἐκεῖ ὑπάρχει ὁ Ἄμβωνας καὶ ὁ Δεσποτικὸς Θρόνος, ποὺ εἶναι ἐπίσης μαρμάρινα μὲ ἀνάγλυφο διάκοσμο καὶ ἀντικριστὰ σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ παράδοση.

Εἶναι ἐξαιρετικὸς καὶ ὁ ἐσωτερικὸς χῶρος τοῦ Ναοῦ. Τὸ Τέμπλο, σὲ ὅλο τὸ πλάτος τοῦ Ναοῦ, ἀπὸ λευκὸ μάρμαρο Διονύσου, εἶναι χαμηλὸ μὲ ὑπερέχον τὸ ἀέτωμα τῆς Ὡραίας Πύλης καὶ ἐπιστύλιο στηριζόμενο σὲ κιονίσκους διαχωριστικοὺς τῶν εἰκόνων. Τὸ Τέμπλο, μὲ λιτὴ σύνθεση, ἔχει ἀνάγλυφο διάκοσμο στὰ θωράκια τῆς βάσης, στὸ ἐπιστύλιο καὶ στὸ ἀέτωμα τῆς Ὡραίας Πύλης.

Ἡ ἐσωτερικὴ ὀρθομαρμάρωση τοῦ Ναοῦ ἔχει γίνει μὲ ἐπιλεγμένες πλάκες πράσινου μαρμάρου μὲ λευκὲς φλέβες καὶ μὲ ἐπιμελημένες επτομέρειες κατασκευῆς. Μαρμάρινη ἐπίσης εἶναι καὶ ἡ ἐπένδυση τῶν πεσσῶν καὶ τῶν κιόνων. Τὰ κιονόκρανα ἔχουν κατασκευαστεῖ ἀπὸ λευκὸ μάρμαρο μὲ ὄμορφο διάκοσμο.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ Ναοῦ εἶναι ἡ κ. Ἀναστασία Διαμαντοπούλου, Διδάκτωρ Ἀρχιτέκτων Μηχανικὸς τοῦ Ἐθνικοῦ Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ἐρευνήτρια, καθηγήτρια, ζωγράφος καὶ συγγραφέας, μιὰ πολύπλευρη καὶ δημιουργικὴ προσωπικότητα, γεννημένη στὴν Ἑρμούπολη τῆς Σύρου τὸ 1937, ποὺ ἐργάστηκε συστηματικὰ καὶ σκληρὰ πάνω στὰ διακοσμητικὰ πετρώματα καὶ τὴν ἑλληνικὴ παραδοσιακὴ ἀρχιτεκτονική. Ἀπὸ τὰ κυριότερα ἔργα της ὁ Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Κυριακῆς Ἀμφιθέας Παλαιοῦ Φαλήρου (1963) καὶ ὁ Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίου Γεωργίου Ζωγράφου (1972).

Τὴν ἴδια λιτὴ σύνθεση μὲ ἀνάγλυφο διάτρητο διάκοσμο, σὲ πλήρη ἁρμονία μὲ τὸ Τέμπλο ἔχει καὶ τὸ μαρμάρινο κιγκλίδωμα ποὺ ὁριοθετεῖ τὸν ὑπερυψωμένο Σολέα καὶ τὸν ξεχωρίζει ἀπὸ τὸν Κυρίως Ναό. Ἐκεῖ ὑπάρχει ὁ Ἄμβωνας καὶ ὁ Δεσποτικὸς Θρόνος, ποὺ εἶναι ἐπίσης μαρμάρινα μὲ ἀνάγλυφο διάκοσμο καὶ ἀντικριστὰ σύμφωνα μὲ τὴ βυζαντινὴ παράδοση.

 

Ἡ ἐσωτερικὴ ὀρθομαρμάρωση τοῦ Ναοῦ ἔχει γίνει μὲ ἐπιλεγμένες πλάκες πράσινου μαρμάρου μὲ λευκὲς φλέβες καὶ μὲ ἐπιμελημένες λεπτομέρειες κατασκευῆς.

 

Μαρμάρινη ἐπίσης εἶναι καὶ ἡ ἐπένδυση τῶν πεσσῶν καὶ τῶν κιόνων. Τὰ κιονόκρανα ἔχουν κατασκευαστεῖ ἀπὸ λευκὸ μάρμαρο μὲ ὄμορφο διάκοσμο.

arxitektoniki sxedio